Kadın pelvik organlarının sarkma belirtileri nelerdir?
Kadın pelvisinde bulunan organlar (rahim, mesane, rektum) pelvik duvar olarak bilinen ligamanlar ve kaslar yardımıyla desteklenmektedir. (Şekil 1)
Eğer bu destekleyici yapılarda aşırı gerilmeye bağlı bir zayıflama olursa, pelvik organlar normal pozisyonlarından aşağı, vajinaya doğru sarkabilirler.
Kadın genital organlarından olan bu sarkmalar pelvik organ prolapsusu olarak bilinmektedir. Bazen bu sarkmalar vajen girişinin dışına çıkacak şekilde ileri derecede olabilmektedir. Eğer vajen ön duvarından mesane sarkıyor ise bu sistosel olarak adlandırılır. (Şekil 2)
Benzer şekilde vajen arka duvarından rektum adı verilen kalın bağırsağın son kısmının sarkmasına da rektosel denir. (Şekil 3)
Bazen de sistosel rektosel ve rahimin hep beraber dışarı sarktığı izlenilir. Buna total prolapsus adı verilir. (şekil 4)
Kadın pelvik organlarından sarkma ile ilişkili klasik yakınmalar basınç hissi, öksürme ve aksırma ile idrar kaçırma, sık idrar yapma, idrarını tam boşaltamama ve sürekli ıkınma benzeri makat çevresinde hissedilen basınç hissidir. Sarkma olan kadınlarda rahatsız edici bir diğer konu ise cinsel yaşamın etkilenmesidir. Bazı kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrı ile idrar ya da gaita kaçırması da olabilmektedir.
Rahim çıkarılma operasyonu (histerektomi) sonrasında da genital sarkmalar görülebilmektedir. Bu tür sarkmalar vault prolapsusu ya da vajinal kaf prolapsusu olarak adlandırılır.
Şekil 1: Normal Anatomi
Şekil 2: Sistosel
Şekil 3: Rektosel
Şekil 4: Total Prolapsus
Pelvik sarkma için risk faktörleri nelerdir?
Genel olarak kas ve asıcı ligaman desteklerini zayıflatan faktörler kadın pelvik organlarında sarkmalara neden olur. Kadın pelvik organlarında sarkmaların potansiyel risk faktörleri,
Yaş
Hamilelik ve doğum
Obezite
Geçirilmiş cerrahi
Kabızlık
Kronik öksürük
Aşırı egzersiz ve ağır kaldırma
Genetik ve nörolojik nedenler.
Kadın genital organlarından sarkmaların tanı yöntemleri nelerdir?
Kadın genital organlarından sarkmalarda tanı; öykü ve fizik muayene bulgularına dayanılarak konulur.
Fizik muayenede genellikle vajen içerisine bir spekulum konularak hangi organda sarkma olduğu direk olarak görülmektedir. Ayrıca, öksürme ve ıkınma esnasında idrar kaçışı olup olmadığı, organ sarkma derecesi, pelvik taban kaslarının yeterli kasılıp kasılmadığı belirlenmelidir. İdrar kaçırma sıklığı ve şiddeti de ortaya konulmalıdır.
İdrar tahlili ile beraber işeme hızı testi ve işeme sonrası kalan idrar ölçümü genellikle başlangıç değerlendirmesi için yeterlidir. Kadın genital organlarından sarkması olan hastalarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, idrardan kan gelmesi, işeme disfonksiyonları ile nörolojik hastalık belirtileri olması halinde daha ileri tetkikler yapılabilir.
Her prolapsus tedavi edilmeli midir?
Hayır, eğer hafif bir prolapsusunuz varsa ve herhangi bir belirti vermiyorsa sadece izlem yapılabilir. Ek olarak aşağıdaki öneriler ile prolapsusun ilerlemesi ve yakınmaların kötüleşmesi önlenebilir.
* Yaşam tarzı değişiklikleri
* Kilo verme
* Eğer kronik öksürük varsa tedavi edilmelidir. (Hasta sigara içiyorsa bırakması önerilir)
* Kabız kalmaktan kaçınmak ve bunun için gerekli önlemleri almak
* Ağır kaldırmamak
* Aşırı fiziksel aktiviteden kaçınmak
* Pelvik duvar eksersizleri pelviste bulunan kasların güçlenmesini sağlayarak prolapsusu önleyici etki gösterir.
* Vajinal hormon replasmanı: Eğer hafif bir prolapsusunuz varsa ve menapoza yaklaşmışsanız, doktorunuz size vajinal krem ya da tablet önerebilir.